Kafese Konan Adam -- Rollo May

 Rollo May'i o her yerde karşıma çıkan Yaratma Cesareti kitabıyla tanıdım. O kitabı okuduktan sonra da kendi kendime daha fazla Rollo May okumalıyım sözünü verdim. Kafese Konan Adam kitabı farklı makalelerini bir araya getirmesine rağmen bence birbirini oldukça iyi tamamlayan bir okuma sunuyor bize.
İnsanın ikilemini, insanın sonlu özgürlüğü ile birlikte açıklayan May, çoğu kez kimi düşünürlere atıflar yaparak, onların bakış açısını kendisininki ile kıyaslayarak okumayı kolaylıyor. Ben açıkçası Rollo May'i okurken Irvin Yalom okur gibi hissettim kendimi. Eğer Yalom seviyorsanız, May'i de seveceksiniz diyebilirim.
Biraz aklımda kalanlara ve notlarıma dönecek olursak ; sonlu Özgürlük kavramını Paul Tillich'ten alıntı yaparak açıklar. İnsanın sonsuza dek ölüme, hastalıklara, sınırlı zeka, algı, tecrübeye ve diğer belirleyici güce tabi olmasından dolayı sonludur. Fakat aynı zamanda bu güçlerle bağdaşma özgürlüğüne de sahiptir. Tüm bunlara anlam verebilir, farkında olabilir, kendi üzerindeki etkisini tanımlayabilir, bu güçler arasında seçim yapabilir ve ağırlığını birinden yana koyabilir. Yani hem doğa hem de tinini ortaya koyarak kendi dünyasını şekillendirebilir. Bu tür bir bakış açısını kimi zaman farkında olmadan yaşıyor olsak da, aslında bizi birçok konuda kaygılarımızdan kurtaracak noktada duruyor. Kitabın ilerleyen bölümlerinde Kierkegaardın Kaygı Kuramı kitabını listeye almamı sağlayan ve anksiyeteye bakış açıma ters taklalar attıran şeyler okudum.
Karantinada olduğumu şu günlerde bir arkadaşımla yaptığım konuşma esnasında ne kadar dış etkene maruz kalmadan(!) evin içerisinde olsam da her gün bir başka ruh haliyle uyandığımı, kimi zaman inanılmaz keyifli, kimi zaman bıkkın, kimi zaman özlem dolu, kimi zaman neşeli, kimi zaman da umutsuz şekilde haberlere bakıyor olduğumdan söz etmiştim. Bütün bu psikolojiyi yönetmek bazen zor olsa da altından kalkabilecek araçları hayatıma dahil ettiğim için kendimi şanslı hissediyordum bir noktada. Anksiyetenin sürekli kurtulunması gereken bir şey olduğunu düşündüğüm için ruh halimi iyiye yönlendirmek için bunu yapıyordum aslında. Bknz."Buraya kadar her şey yolunda" Sonra kitapta çok çarpıcı birkaç bölüm dikkatimi çekti. Anksiyete umut ile birlikte hareket eden, eğer hastalık, saplantı vs boyutunda değilse insanı harekete geçiren bir şeymiş. Aslında şunun gibi, rahatsız olmak iyidir. Bir yandan da pek çok çelişki ve çeşitlilik barındıran insan doğası matematik bir akılla kavranmasının imkansız olduğuna değiniyor. Rasyonel bir kesinliği olmayan, mütemadiyen bir huzursuzluk içinde geçen insan doğası idi aslında normal olan. Huzursuzluğu yaşamazsan değiştirebileceğin de bir şey olmazdı. Bütün bunların içsel bir bütünlüğe işaret ettiğinden söz ediliyor.
Ve buradan bireysel özgürlüğe geçiş yapan Rollo May, özgürlüğün içerisinde de potansiyel bir anksiyete olduğunun altını çizer.  Ne kadar normal ya da barbarca olursa olsun, sınırlarla bilinçli bir şekilde yüzleşmek bir özgürlük eylemidir, der. Çünkü bu kişinin elini ayağını bağlayan öfkesinden azad eden bir kabulü getiriyor. Özgürlüğün kendisi muğlak ve düşüsellikten uzak olan değil de anksiyeteleriyle yüzleşerek, aşabilecekleri araçların kendisine özgü olduğunu bilerek, endişelerinden kaçmayarak ortaya çıkacağını anlatır. İyi yönetilen bir anksiyetenin yaratıcılığın da bir yönünü oluşturduğundan bahseder.

Bu kitaba dair belki saatlerce yazabilirim, anlatabilirim. Belki yıllar sonra okuduğumda farklı şeyler yakalayabilirim. Bilmiyorum, tek bildiğim kafese(evime) konuşlandığım şu dönemde bana çok ama çok iyi geldiği...
Umarım size de iyi gelir.

Dipnot: Yayınevine de ilettiğim bir sorunu var kitabın. Biraz fazla göze takılan, imla hatası, kelimelerin ve eklerin yanlış yazımları söz konusu. 2018 baskısı idi bendeki. Tekrar baskı yapmış mıdır bilmiyorum. Neyse ki kitap güzel de çok sinirim bozulmadan okudum.